Lwowski fotograf, Jurko Diaczyszyn, opublikował niedawno na swojej stronie internetowej, zapewne z okazji czy też przy okazji Euro-2012, cykl fotografii pt. Miejsce gry. Na zdjęciach sportowe zmagania i emocje, ściśle i luźno związane z tematem, czyli z futbolem. Na podobnej zasadzie, bliższych i dalszych skojarzeń z boiskiem, dobrane zostały teksty do zbioru Dryblując przez granicę. Polsko-ukraińskie Euro 2012. Ośmiu współczesnych polskich i ukraińskich autorów przedstawia w nim swoje spojrzenie na piłkę z perspektywy ośmiu miast-gospodarzy mistrzostw. Tak, jak na zdjęciach Diaczyszyna, uliczny futbol wkrada się w miejską przestrzeń Lwowa, tak około-piłkarskie refleksje pisarzy wychodzą poza ściśle stadionową tematykę. Bo gra, wbrew pozorom, nie toczy się wyłącznie na równo przystrzyżonych boiskach, miejsce gry to place i ulice, kawiarnie, puby, parki i osiedla Lwowa, Kijowa, Charkowa, Doniecka, Warszawy, Wrocławia, Gdańska i Poznania. 

Niektórzy z autorów zbioru, nawet nie próbują ukryć obojętnego stosunku do piłki nożnej. Tak jest w przypadku Natalii Śniadanko, której tekst Karpaty znów przegrały w piłkę, tak naprawdę z piłką niewiele ma wspólnego. Opowieść o pierwszym meczu rozegranym we Lwowie w 1894 roku, to tylko punkt wyjścia do refleksji nad tym, kim są dzisiejsi Lwowianie, której tradycji i mitologi miejskiej hołdują – austryjackiej, polskiej, galicyjskiej, radzieckiej; jak radzą sobie z konfliktem pamięci? W rezultacie otrzymujemy tekst, owszem o rozgrywkach,  ale nie piłkarskich, tylko tożsamościowych.

Podobny dryf ma miejsce w przypadku Nataszy Goerke, która próbuje stworzyć dla kibiców przewodnik po Poznaniu. Autorka występuje w roli gospodyni, nie znawcy sportu, już w pierwszym akapicie tekstu Piłka nożna a sprawa polska bezwstydnie przyznaje że nie rozumie istoty spalonego. Za to o Poznaniu pisze z rozmachem i czułością, charakteryzując przy okazji jego mieszkańców  oraz wyśmiewając niedoskonałości wielkopolskiej, oraz polskiej w  ogóle, mentalności: Bywamy nie tylko nadwrażliwi, lecz także przesadnie łatwowierni lub przesadnie nieufni. A jeśli już komuś zaufamy, to wierni też bywamy do przesady, choć może nie tyle w miłości, ile w przyjaxni. A zwłaszcza w tej między narodami, więc zaprzyjazźnionych państw nie zdradzamy. Jak to bowiem czujnie zauważył nasz kultowy poeta: „niekochany nie zdradza”. Wychodzi z tego zgrabny mini-podręcznik: jak dogadać sie z Polakiem, który z powodzeniem mógłby być rozdawany kibicom przy wjeździe na teren RP. 

Przyznam, że te najmniej futbolowe smaczki w Dryblując podobały mi sie najbardziej. U Żadana niejasna i dość kontrowersyjna kwestia finansowania lokalnych drużyn, na przykładzie sponsorowanego przez Rinata Achmetowa Szachtaru Donieck, u Andruchowycza dzieje klubu Dynamo Kijów na tle rozpadu sowieckiego imperium, a u Bieńczyka miażdżąca krytyka nowowybudowanego Stadionu Narodowego płynąca z ust architekta, którego projekt został odrzucony.

Podsumowując, wygląda na to, że tytułowy drybling i w ogóle futbol jest tylko pretekstem, do rozważań wychodzących poza perspektywę stadionowych trybun. Ta książka jest dowodem na to, że w kolorowym Euro-rozgardiaszu, w hałasie rozśpiewanych stref kibica, w telewizyjnych relacjach sprzed, znad i z wewnątrz stadionów, w emocjach, które minął po zakończeniu meczu finałowego, ktoś zadaje sobie pytania inne niż tylko o wynik meczu. Odpowiedzi na nie znajdziecie w tym niby-przewodniku po niezbyt równym, lekko zachwaszczonym ukraińsko-polskim boisku, którego podobno wszyscy jesteśmy gospodarzami.